عکس و فیلمهای منتشر شده از برخی بازیکنان در فضای مجازی که درحال قلیان کشیدن هستند دو موضوع متفاوت دارد. یکی اینکه گزارشش الان روی میز من قرار دارد و یکی هم اینکه فتوشاپ است. اگر کمیته اخلاق فتوشاپ تشخیص بدهد، هم شلاق و هم حبس در انتظار مجری آن است، اما اگر این نباشد فرق میکند و تشخیص ما درباره اتفاق آخری که در جراید آمده، این است. بهجز قلیان البته بحثهای دیگر هم هست. درحالحاضر که ترامادول دوپینگ است و اگر کسی این را مصرف کند و آزمایش او مثبت اعلام شود، محروم خواهد شد. قلیان هم بحث پیچیده و بحث باشگاهها، خانوادهها و فرهنگ مردم است. اکنون در کشور ما قهوهخانههایی وجود دارد که داخل آنها مردم قلیان میکشند. باید یک جا جلوی این گرفته شود و پس از آن این جلوگیری در باشگاهها و فوتبال هم اعمال شود. بهجز این هم اگر گزارشی از مصرف بازیکنی به کمیته اخلاق برسد، قطعا این کمیته با این موضوع برخورد خواهد کرد. الان هم پروندههایی که روی میز کمیته اخلاق است، برخوردهای متفاوتی با آنها شده است.

رضا شجیع جامعهشناس فوتبال / توپ را به زمین ورزشکاران نیندازید

آنچه مسلم است بسیاری از جوانان و نوجوانان تحتتأثیر چهرههای مشهور و بهویژه بازیکنان تیمهای پرطرفدار هستند و تحقیقات بسیاری نقش این افراد بر جهتدهی افکار جوانان و نوجوانان را تأیید میکند. آنها بهعنوان الگوهای نقش باعث حساسسازی نسل جوان و در مرحله پیشتفکر و تفکر باعث ترغیب افراد به انتخاب یک نوع مشخصی از رفتار میشوند. اجازه دهید موضوع را بازتر کنم. رفتار دارای پنج مرحله است که سه مرحله آن دیده نشده و قبل از وقوع عینی یک رفتار اتفاق میافتد؛ بهعنوان مثال شما پیش از آنکه قلیانکشیدن را بهعنوان یک رفتار جدید آغاز کنید، سه مرحله پیشتفکر، تفکر و آمادگی را برای انجام آن رفتار طی میکنید. در مرحله پیشتفکر به قلیان کشیدن فکر نمیکنید و قرار نیست کشیدن قلیان را آغاز کنید. در مرحله تفکر به قلیان کشیدن فکر میکنید و مزایا و معایب آن را در ذهنتان بررسی میکنید و درنهایت در مرحله آمادگی فکر میکنید که بهزودی قلیان کشیدن را آغاز کنید؛ چون در ذهنتان مزایای بیشتری نسبت به معایب آن در نظر گرفتهاید. موضوع اینجاست که مشاهده رفتار الگوی نقش میتواند جوان یا نوجوانی که در مرحله تفکر قرار دارد را به مرحله آمادگی و درنهایت اجرا سوق دهد. بنابراین طبیعی است که ما و بسیاری از پژوهشگران حوزه آسیبهای اجتماعی نگران رسانهای شدن رفتارهای اینچنینی از سوی ورزشکاران چهره و بهویژه بازیکنان فوتبال هستیم. امروزه درحالیکه در دنیا از ورزشکاران برای پویشهایی ملی سلامتمحور و مدنی در جهت صحهگذاری بر رفتارهای سالم استفاده میشود، متاسفانه در کشور ما برنامهای برای بهرهگیری از این الگوهای نقش وجود ندارد. معتقدم توپ را نباید صرفا به زمین ورزشکاران انداخت. چهرههای محبوب و مشهور سرمایههای اجتماعی ارزشمندی هستند که نباید به سادگی از کنار آنها عبور کرد. باشگاهها اگر برنامهای برای آنها نداشته باشند و این برنامهها را در قالب تعهدات مسئولیت اجتماعی در قرارداد بازیکنان ذکر نکنند، نتیجه این میشود که با یک غفلت و بیتفاوتی، زمینه برای تولید انبوه تأثیرات منفی از سوی این دسته از ورزشکاران فراهم میشود، چراکه آنها بهطور واقعی متوجه جایگاه واقعی خود و میزان تأثیرشان بر ساختار احساسات جامعه و بهطور ویژه طرفدارانشان نیستند.

کاظم اولیایی کارشناس فوتبال / کشیدن قلیان برای فوتبالیست جرم است

بررسی پدیده قلیان در ایران نشان میدهد که ریشهای تاریخی در جامعه ما دارد و در زمانی دور، بیشتر از سوی بزرگسالان، پیرمردها و آدمهای مسن مورد استفاده قرار میگرفت اما حالا به لطف بیتوجهیها به مهمترین سرگرمی جامعه تبدیل شده که بلای جان جوانهای ماست. به نظر من اول از همه باشگاههای ما باید یاد بگیرند که با بازیکنان خود قرارداد کاملا حرفهای امضا کنند. قراردادی که حتی لباس پوشیدن، زندگی حرفهای و خصوصی بازیکنان را هم پوشش بدهد تا اگر تخلفی از سوی آنها مثل پروندههای غیراخلاقی، قلیان، سیگار و... به وجود آمد، باشگاه بتواند تنبیه و جرایم مهمی برای بازیکن خاطی در نظر بگیرد. نکته مهم اینجاست که در ایران این مهم مورد توجه قرار نمیگیرد و باشگاهها به دلیل نتیجهگرا بودن در فوتبال دولتی، روی تخلفات و اشتباهات بازیکنان خود معمولا به جای برخورد کردن، سرپوش میگذارند.

شاید کشیدن قلیان در شرایط فعلی برای افراد عادی جامعه جرم نباشد، اما باید برای فوتبالیست جرم باشد. چون فلسفه ورزش و فوتبال با قلیان، سیگار و دود زمین تا آسمان تفاوت دارد و این دو در مقابل هم قرار دارند. یک فوتبالیست سرشناس که میلیاردی هم حقوق میگیرد به الگوی جوانهای جامعه تبدیل میشود. جوانهای طرفدار آنها وقتی میبینند یک ستاره هم فوتبال بازی میکند هم قلیان یا مخدرهای دیگر مصرف میکند، آنها هم به این سمت سوق پیدا میکنند. یک فوتبالیست باید بداند که در کانون توجه قرار دارد و به یکسری ارزشهای اخلاقی و رفتاری پایبند باشد. من به مدیران فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش توصیه میکنم با بازنگری اساسی در قوانین و آییننامهها نهتنها برای برخورد با این پدیده جرایم سنگین درنظر بگیرند، بلکه مقدماتی را فراهم کنند که قراردادها صرفا از مسائل فوتبالی، جزییات زندگی حرفهای و خصوصی بازیکن را هم تحت پوشش قرار دهد و ارزشهای قهرمانی و اجتماعی نیز مورد توجه قرار بگیرد. در غیر اینصورت ما شاهد اتفاقات بدتر در فوتبال ایران خواهیم بود. انتشار این تصاویر برای روح ورزش و فوتبال زشت است که یک بازیکن درحال قلیانکشیدن تصویرش منتشر شود، آن هم در مقطع زمانی که به دلیل گسترش فضای مجازی، حریم خصوصی افراد مثل آب خوردن نادیده گرفته میشود و هیچ ترس و واهمهای از انتشار این عکسها و فیلمها و بردن آبروی افراد وجود ندارد.