خبرورزشی/مهری رنجبر- فتح‌الله فتحی؛ با رسیدن پای پله‌های ساختمان با سنگ‌های سفید، انگار تاریخ ورق خورد؛ ساختمان سفید وسط باغ سرسبز سفارت روسیه. یک لحظه به ۷۲ سال پیش برگشتیم. سال ۱۳۲۲ و جایی که سران متفقین؛ استالین، روزولت و چرچیل با گره خوردن جنگ جهانی دوم و پیشروی آلمان نازی برای جهانگشایی مخفیانه دور هم جمع شدند. از پله‌ها بالا رفتیم و روی دیوار ایوان عکس سه نفره‌شان خودنمایی می‌کرد. عکسی که آندره گانینگو وابسته مطبوعاتی سفارت روسیه با افتخار آن را نشان داد. بعد وارد اتاقی شدیم که باید برای مصاحبه منتظر سفیر می‌ماندیم. انتظارمان ۵ دقیقه طول کشید. لوآن جاگاریان سفیر روسیه آمد. سلامی گرم و صمیمی با زبان فارسی و لهجه روسی داد و نشست. او که قبل از جام جهانی به خاطر مشغله اش فرصت مصاحبه را نداده بود، حالا هم خیلی عجله داشت. تا حدی که گفت: «بهتر است شروع کنیم، من جلسه دارم.» خیلی زود و بی‌مقدمه مصاحبه را شروع کردیم؛ مصاحبه درباره جام جهانی فوتبال. آن هم با سفیر روسیه که ورزش محبوبش فوتبال است. مردی که گاهی پا به توپ هم می‌شود و البته گهگاه راکت تنیس هم دست می‌گیرد.
* چند سال است سفیر روسیه در ایران هستید؟
۶ سال و ۹ ماه است سفیر هستم. البته من ۲۴ سال پیش و قبل از اینکه سفیر شوم به ایران آمدم. پنج سال دبیر سفارت بودم و در مجموع ۱۲ سال است در ایران هستم.
* ورزش مورد علاقه تان چیست؟
خب طبیعتاً فوتبال.
* فوتبال هم بازی می‌کنید؟
بله، اما تنیس هم بازی می‌کنم چراکه امکانات تنیس هم در سفارت هست. زمین اینجا وسیع است امکاناتی برای شنا و تنیس و فوتبال فراهم است، اما بیشتر تنیس بازی می‌کنم.
* شما بیشتر طرفدار کدام تیم فوتبال خارجی هستید؟
روسیه.
* به جز روسیه؟
کرواسی. کرواسی خیلی به فوتبال ما کمک کرده؛ سال ۲۰۰۸ در جام ملت‌های اروپا وقتی مقابل انگلیس بازی کرد و این تیم را شکست داد و روسیه سوم شد. به خاطر همین ما از فوتبال کرواسی تشکر می‌کنیم هرچند امسال در جام جهانی با کرواسی بازی کردیم و باختیم، اما تیم خوبی است.
* بین باشگاه‌های دنیا، طرفدار چه تیمی هستید؟
سن‌پترزبورگ.
* فوتبال ایرانی چطور؟
زیاد دنبال نمی‌کنم، اما از تیم ملی ایران خیلی تعریف شنیده‌ام. می‌دانم تیم‌های استقلال و پرسپولیس در لیگ فوتبال ایران خیلی قوی هستند.
* شما تمایلی به رنگ آبی و قرمز دارید یا نه؟
خیر.
* در جام جهانی هم روسیه بودید؟
خیر، قبل از شروع جام جهانی مسکو مرخصی بودم. البته برای فینال هم مسکو بودم، اما به استادیوم نرفتم و ترجیح دادم از تلویزیون بازی‌ها را دنبال کنم.
* نظرتان راجع به نتیجه روسیه چیست؟
خیلی راضی هستیم، چون اصلاً انتظار نداشتیم به یک‌چهارم نهایی برویم. قبل از جام جهانی ما روس‌ها از تیم‌مان خیلی انتقاد کردیم ولی با وجود این‌ها خیلی خوب بود و در گروه‌مان مقابل مصر و عربستان خوب کار کردیم و به ویژه بازی با اسپانیا.
* دور مقدماتی گروه سختی نداشتید؟
همه گروه‌ها مشکل بودند. منظورتان را می‌فهمم. تیم ایران در گروه مرگ بود و خوب بازی کردید به خصوص مقابل پرتغال. شما مقابل مراکش با گل به خودی مدافعش برنده شدید، اما بازی خوبی انجام دادید.
* نظرتان راجع به کارلوس کی‌روش چیست؟
من با او آشنایی شخصی ندارم. یک بار در ضیافت شام سفارت پرتغال او را دیدم، اما فکر می‌کنم مربی مجرب و خوبی است. برای من خارجی قضاوت سخت است، اما اگر فدراسیون ایران و تاج که من خیلی برایش احترام قائلم راضی هستند، بگذارید بماند. او ثابت کرد تیم ایران خوب است. ما هم خوشحالیم که سردار آزمون و عزت‌اللهی در روسیه هستند. البته شنیدم که سردار از تیم ملی خداحافظی کرده است و دیگر بازی نمی‌کند؛ آن هم در ۲۳ سالگی. خیلی زود است، شاید مشکلش شخصی باشد، اما به هر حال خودش بهتر تصمیم می‌گیرد.
* بازی‌های آزمون را در روسیه دیدید؟
بله در تیم روبین‌کازان و روستوف دیدم.
* مثل اینکه سردار در روسیه طرفداران زیادی دارد.
بله او را خیلی دوست داریم.
* در مدتی که ایران هستید، شهرآورد فوتبال ایران را از نزدیک تماشا کرده‌اید؟
من سال قبل لیگ جهانی والیبال را در سالن ۱۲ هزار نفری تماشا کردم. برای بازی بین تیم ملی ایران و روسیه به سالن آمدم. متأسفانه باختیم و اگر می‌دانستم به سالن نمی‌رفتم.

* تیم ملی والیبال روسیه هم خیلی خوب است و امسال با قهرمانی لیگ ملت‌ها عالی بود.
بله. شما هم تیم ملی خوبی دارید.
* در روسیه بیشتر روی چه رشته‌هایی سرمایه‌گذاری می‌شود؟
هاکی روی یخ، والیبال و شنا.
* زمانی روی کشتی سرمایه‌گذاری می‌شد.
بله کشتی، بوکس و شطرنج هم هستند.
* الان ظاهراً کشتی و بوکس در روسیه کمرنگ‌تر شده و بیشتر روی بوکس در قفس تمرکز دارید؟
ما در روسیه بازیکنان خیلی خوبی داریم. در کشتی هم بچه‌های قفقاز شمالی خیلی معروف هستند.
* اگر بخواهید یک بازیکن از تیم ملی فوتبال انتخاب کنید چه کسی است؟
گلووین، هافبک تیم ملی ما بود و آفن سیوف دروازه‌بان هم یکی از بهترین‌های دنیاست.
* اسطوره ورزش روسیه کیست؛ مثل یاشین؟
ببینید یاشین زمان شوروی بود. حالا دیگر فرق می‌کند، در جام جهانی ۱۹۹۶ انگلیس ما چهارم شدیم؛ بعد از انگلیس، آلمان غربی و پرتغال که بهترین نتیجه تیم ما بود. بعد از فروپاشی، در این ۲۶ سال در روسیه کسی را نداریم.

* ورزش چقدر روی روابط سیاسی کمک می‌کند؟
اول طالب جدایی سیاست از ورزش هستیم. بعد از آن دیدیم که به عنوان میزبان جام جهانی موفق بودیم. دید مردم دنیا به روسیه عوض شد. هواداران فوتبال در سراسر جهان به روسیه آمدند و نه تنها هواداران کشور‌هایی که در جام جهانی تیم داشتند، بلکه حتی از کشور‌هایی مثل چین و آمریکا هم آمده بودند. می‌دانید که انتقاد‌های زیادی به ما می‌شد و قبل از جام جهانی به خاطر اتفاقات کریمه اوکراین، حرف سر این بود که از میزبانی جام جهانی انصراف دهیم، به خاطر همین می‌خواهم از بلاتر و اینفانتینو تشکر کنم که برای برگزاری جام جهانی در روسیه اصرار داشتند. ما موفق بودیم. همه بازی‌های تدارکاتی خوب بود و همه هواداران راضی بودند. مهمانان در ۱۱ شهر روسیه بودند و ما از آن‌ها استقبال کردیم. رفت‌وآمد هم برای آن‌ها با fani. d. رایگان بود. مردم هم راضی بودند. امیدوارم قطر برای جام جهانی ۲۰۲۲ هم مثل ما موفق باشد. ما هم آماده‌ایم تجربیات‌مان را به دولت قطر بدهیم.
*آمار دارید چند نفر هوادار آمدند؟
۳ میلیون نفر در زمان جام جهانی به روسیه آمدند. ما ۱۱ ورزشگاه درست کردیم که دو ورزشگاه بزرگ هم بازسازی شدند.
*چقدر برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها هزینه شد؟
دقیق نمی‌دانم.
*حضور گردشگران و هواداران چقدر به اقتصاد روسیه کمک کرد؟
کمک زیادی کرد، به ویژه در شهر‌هایی که میزبان همه مراحل بازی بودند. برای هتل‌ها و رستوران‌ها و حمل و نقل. بعضی‌ها هم ازدواج بین‌المللی در مسابقات کردند. البته آمار ازدواج‌ها را ندارم.
* در این چند سال برای تعاملات ورزش ایران و روسیه چه اقداماتی انجام دادید؟
تیم‌های فوتبال‌مان چند بار با هم بازی کردند، اما فکر می‌کنم تعاملات مهم است و باید بیشتر شود. ببینید دو هنرمند ایرانی ما در آذربایجان فرش جام جهانی را بافتند و به فدراسیون فوتبال روسیه هدیه دادند، آن را به مسکو فرستادیم و البته دو هنرمند را به ضیافت دعوت کردیم. این هدیه خیلی گرانبهاست. امیدوارم باز هم آن‌ها را ببینیم. البته الان اسم آن‌ها را فراموش کرده‌ام، اما همیشه در یادم می‌ماند که افراد عادی فرش ابریشمی هدیه دادند.
*منظورتان همان فرش کتابی است؟
نه یک فرش عادی که فوراً به مسکو فرستادیم.
*در چند سال حضورتان چه شهر‌هایی از ایران را دیده‌اید؟
به استان‌های زیادی رفتم. از سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی گرفته تا آذربایجان‌غربی و بوشهر و خراسان‌رضوی. من خیلی استان‌های ایران را دیده‌ام.
* کدام شهر برای‌تان جذاب‌تر است؟
اصفهان. به قول خودتان نصف جهان است. حتی خمین زادگاه امام خمینی در استان مرکزی را هم دیده‌ام.
*به نظرتان ایران می‌تواند روزی میزبان رویداد بزرگی مثل جام جهانی باشد؟
سؤال سختی است. کار خیلی دشواری است. خیلی باید زحمت بکشید. جام جهانی در ۱۱ شهر روسیه برگزار شد. شما هم امکاناتش را دارید، اما در قطر فقط دوحه است، امیدوارم بتوانند خوب برگزار کنند ولی شما امکاناتش را دارید. شاید تلاش کنید در۲۰۳۰ میزبان شوید. باید سعی کنید. وضع اقتصاد و امکانات هم خیلی مهم است. صمیمانه می‌گویم رعایت شئونات اسلامی برای بانوان خارجی دشوار است و شاید هوادار زیادی نیاید. اگرچه مردان مشکلی ندارند.
* رسانه‌های ورزشی ایران را دنبال می‌کنید؟
نه متأسفانه به خاطر مشغله زیاد کاری و مسائل سیاسی نمی‌توانم روزنامه‌های ورزشی بخوانم.
* به مردم روسیه برای سفر به ایران چه توصیه‌ای می‌کنید؟
من آن‌ها را برای سفر به ایران خیلی تشویق می‌کنم. ایران یک موزه زیرآسمان است، اما به آن‌ها می‌گویم باید هوشیار باشند برای رعایت قوانین و شئونات اسلامی.
* خیلی هم سخت نیست.
از نظر شما بله ولی خانم‌های ایرانی که برای جام جهانی به روسیه آمدند خیلی راحت و بدون دغدغه از تیم‌شان حمایت کردند. آفرین به آنها.
*کلاً ایرانی‌ها از تیم‌های‌شان خوب حمایت می‌کنند.
همین‌طور است. من برای لیگ جهانی والیبال در سالن آزادی این مسئله را دیدم.
* ما در والیبال هم لژیونر در روسیه داشتیم به نام سعید معروف. بازی‌هایش را دیدید؟
زیاد به والیبال علاقه ندارم، فقط فوتبال می‌بینم.
* کشور شما میزبان المپیک زمستانی ۱۹۸۰ و ۲۰۱۴ بود. هدف‌تان چه بود و چقدر به خواسته‌های‌تان رسیدید؟
۱۹۸۰ که زمان شوروی بود و جنگ سرد بود. بعضی‌ها نیامدند و حضور نیرو‌های شوروی در افغانستان آن دوران بود. دوره بعد آمریکا میزبان بود و ما تحریم کردیم. نباید ورزش و سیاست قاطی شوند. این به کنار. بازی‌های المپیک زمستانی در سوچی بود، شهری که هم پایتخت سوم روسیه است. البته پایتخت جنوبی. ما می‌خواهیم مردم بیشتر با روسیه آشنا شوند. در تفکر غربی‌ها این است که در خیابان‌های مسکو خرس راه می‌رود، اما دیدند این‌طور نیست.
* برای المپیک ریو تعدادی از ورزشکاران‌تان به خاطر دوپینگ محروم شدند. قضیه دوپینگ چقدر جدی بود؟
خیلی جدی نبود. فضا را سیاسی کردند. یک نفر بود که با فرار از روسیه به آمریکا اطلاعات نادرستی را داد و این اتفاق در چارچوب تبلیغات ضدروسیه بود. آن زمان قضیه اوکراین و تحریمات و این مسائل بود. سیاست روسیه مثل ایران مستقل است. آن‌ها می‌خواستند تحریم کنند که ما آوانس بدهیم که ما این کار را نکردیم، سیاست ما اصولی است. استقلال با همکاری متقابل. مثل شما.
*فکر می‌کنم پوتین در روسیه محبوب است و جدا از اینکه سیاستمدار است، ورزشکار هم هست که تأثیر خوبی روی مردم دارد.
پوتین نه تنها در روسیه که در دنیا و حتی ایران هم محبوب است. ببینید من می‌توانم از زمان شوروی مقایسه کنم. پوتین هم انگلیسی و هم آلمانی حرف می‌زند. ورزشکار هم هست. بنابراین محبوبیت زیادی در خیلی از کشور‌ها دارد. به عنوان سفیر خاطرنشان می‌کنم پوتین دو بار به ایران آمده است. یک بار ۲۰۱۵ و یک بار هم پارسال. ان‌شا‌ءا... امسال هم برای جلسه سه‌جانبه ایران و ترکیه و روسیه می‌آید. به عنوان سفیر می‌گویم دید ایشان به ایران خیلی مثبت است.
* در چند ماه اخیر چند بازدید از فدراسیون‌های ورزشی داشتید؟
به فدراسیون تیر‌اندازی رفتم و خیلی خوب بود. دستور داشتیم. به آنجا رفتیم تا رئیس فدراسیون تیراندازی روسیه را انتخاب کنیم برای فدراسیون بین‌المللی و از دوستان ایرانی خواستم از او حمایت کنند. دو سال پیش از فدراسیون ژیمناستیک بازدید کردم، اما ورزشگاه آزادی خیلی دور است و از طرفی باید هم با وزارت امور خارجه هماهنگ کنیم و پیگیری آن‌ها خیلی طول می‌کشد. اگر بتوانم، به فدراسیون‌های دیگر هم می‌روم.