ورزش به عنوان یک عاملی که نقش مهمی در سلامتی، شادابی و نشاط بشر دارد، همواره مورد اقبال عمومی قرار داشته و دولت‌ها تاکید ویژه‌ای جهت سوق مردم به این مهم دارند. امروزه، جلوه‌ای دیگر از ورزش به سوی عموم نمایان شده، آن هم بعد اقتصادی آن است. شرکت‌های دولتی و خصوصی، در راستای فروش و عرضه محصولات خود به بازار‌های دیگر و جذب مشتریان بین‌المللی، اقدام به سرمایه‌گذاری بر روی بازیکنان و تیم‌های ورزشی می‌نمایند. این مسئله باعث ترغیب بیشتر جوانان به سوی ورزش حرفه‌ای شده و همین پشتوانه‌ی مالی باشگاه‌های ورزشی، تأثیر زیادی جهت جذب شدن ورزشکاران در باشگاه‌های ورزشی دارد. در راستای همین امر، باشگاه‌های ورزشی پس از بررسی شرایط بازیکن و آمادگی بدنی او، در صورت رضایت از عملکرد او، اقدام به انعقاد قرارداد با وی می‌نمایند. طبق این قرارداد، بازیکن باید در مدت زمان معین در اختیار باشگاه باشد و هر زمانی که باشگاه لازم بداند در تمرین‌ها و جلسات حاضر باشد، همچنین تا زمانی که مدت قرارداد وی با باشگاه ورزشی طرف قرارداد، به اتمام نرسیده، او حق الحاق به هیچ باشگاه ورزشی دیگری، چه به صورت قرضی و چه تمام وقت را ندارد. همچنین طرف دیگر قرارداد که باشگاه ورزشی است، موظف به پرداخت مبلغ پیش‌پرداخت و واریز حقوق در زمان‌های تعیین شده به حساب بازیکن در طول مدت قرارداد است. همچنین مربی نیز طبق مفاد قرارداد موظف به حفاظت از بازیکن، جلوگیری از ورود صدمه و هرگونه خسارت بدنی به وی است.

با این پیش‌فرض، متاسفانه در بسیاری اوقات شاهد نقض تعهدات از سوی بازیکنان و باشگاه‌های ورزشی و به تبع آن، طرح دعوی در دادگاه‌ها و مجامع بین‌المللی هستیم که در نتیجه آن، هم بازیکن و هم باشگاه ورزشی زیر سؤال می‌روند.

باشگاه‌های ورزشی و همچنین ورزشکاران به خاطر ویژگی‌های منحصر به فردشان، همیشه در معرض توجه عموم قرار داشته‌اند؛ لذا جهت تداوم این ارزش و اعتباری که در نزد جامعه و تماشاگران دارند، همانند یک سیستم منظم رو به سوی اهدافی که در آینده دارند حرکت می‌کنند. لیکن چنان‌چه یکی از اجزای این سیستم دچار مشکل شود، به کل مجموعه آسیب شدیدی وارد می‌شود؛ لذا در حوزه‌ی ورزشی، اصل لزوم و پای‌بندی به تعهدات بیش از پیش مد نظر است؛ چون با بروز کوچکترین نقض تعهد از سوی مربی، بازیکن یا خود باشگاه ورزشی، خسارت شدیدی به کل مجموعه (سهامداران و هیئت مدیره باشگاه، طرفداران و حتی آن شهری که باشگاه ورزشی در آن قرار دارد) وارد می‌شود. هنگامی که تعهدی از سوی یکی از طرفین قرارداد نقض شود، شخص متخلف ملزم به جبران خسارتی است که در نتیجه تخلف او از انجام تعهد، به متعهدله وارد شده است. اساسا در صورت بروز خسارت، تقصیر شخص متعهد مفروض است و در صورت عدم ایفای تعهد در زمان مقرر، تقصیر محسوب می‌شود و متعهد، مسئول خسارت وارده خواهد بود. همچنین خسارتی که بازیکنان یا باشگاه‌های ورزشی در اثر نقض تعهداتشان به بار می‌آورند، محدود به همان میزان نخواهد بود بلکه طرف دیگر را از منافع مادی و معنوی که به یقین می‌توانسته در آینده به دست بیاورد، محروم ساخته و طبق اصول مسلم حقوقی، خسارتی نباید جبران‌نشده باقی بماند و در این بحث، شخص یا باشگاه متخلف علاوه بر خسارت‌هایی که به سازمان‌ها و نهاد‌های مربوطه به عنوان جریمه پرداخت می‌نماید، موظف به پرداخت تمام خسارت‌هایی است که به طرف مقابل قراردادش وارد آمده است. در این پژوهش سعی شده نقض تعهدات مابین ورزشکار و باشگاه‌های ورزشی، در قالب اصول کلی حقوقی مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت بروز تخلف، زیان‌دیده بداند چگونه و چه خسارت‌هایی را از شخص متعهد مطالبه کند.

* ارسالی از احسان نعمتی کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه مازندران