خبرورزشی/ کارن فیروزی؛ لوئی فان‌خال سرمربی نام آشنای هلندی که چند صباحی می‌شود از دنیای مربیگری خداحافظی کرده به تازگی گفت‌وگوی بسیار مفصل و بلندی با روزنامه اسپانیایی «ال پائیس» داشته است. فان‌خال در این گفت‌وگو که بیشتر فنی است، درباره چگونگی فوتبال اسپانیا و آژاکس صحبت کرده است. بخش زیادی از حرف‌هایش که درباره تاکتیک‌ها و چگونگی قرار گرفتن بازیکنان در ترکیب است به دلیل کمبود جا، فاکتور گرفته شده است. در زیر خلاصه‌ای از این گفت‌وگوی طولانی را از نظر می‌گذرانید.

*هلند کشور نقاش‌های و هنرمندان است. فکر می‌کنید کار شما در فوتبال هم یک اثر هنری باشد؟
نه.

*ولی شما هم نظم و دیسیپلین را دوست دارید و نظم، پایه و اساس هنر است.
فکر می‌کنم هر تیمی به ساختار و چارچوبی نیاز دارد تا طبق آن، تک‌تک اعضایش کنار هم قرار بگیرند. فوتبال یک ورزش گروهی است نه یک ورزش انفرادی. در اسپانیا، اما گهگاهی این موضوع فراموش می‌شود، چون آن‌ها ستاره‌های بزرگی دارند. فکر می‌کنم ستاره‌ها باید در خدمت تیم باشند تا برنده از زمین خارج شوند ولی در این دنیای فوتبال، این موضوع چندان رایج نیست.

*فکر می‌کنید شرایط فوتبال و روحیه همکاری‌ای که سابقاً وجود داشت این روز‌ها وجود ندارد؟ چون قهرمان‌های انفرادی انگار دیگر قادر نیستند مشکلات فوتبال را که ۲۰ سال پیش قابل حل بود، الان حل کنند.
نمی‌دانم. به بارسلونا نگاه کنید. چند تا لیگ قهرمانان اروپا با این بازیکنی که می‌گویند بهترین بازیکن دنیاست، برده‌اند؟ به نیمار در پی‌اس‌جی نگاه کنید. چند تا لیگ قهرمانان اروپا برد؟ نیمار و مسی را به عنوان تک‌ستاره‌های انفرادی دوست دارم ولی به عنوان بازیکنان تیمی نه. فکر می‌کنم در بازی‌های گروهی هیچ چیزی مهمتر از بازیکنانی که در خدمت تیم باشند، نیست.

*بهترین بازیکنِ در خدمت تیمی که در این فصل از رقابت‌های فوتبال دیدید، کدام بازیکن بود؟
جیمز میلنر یکی از بهترین‌ها بود. در فینال لیگ قهرمانان اروپا او به عنوان مدافع و هافبک بازی کرد. برای یک بازیکن ۳۳ ساله کاری که کرد فوق العاده بود. بازیکنان خوبی هم در خط حمله لیورپول بودند. صلاح، فیرمینو و مانه در کار‌های تدافعی عالی کار کردند، چون کلوپ از آن‌ها می‌خواست پرس کنند. همین چندماه پیش بود که یورگن تازه راه روشن را پیدا کرد. او پی برد که پرس کردن همیشه کار خوبی نیست، بستگی به شرایط دارد. تیم دورتموند او از این تیم، تیم لیورپولش تهاجمی‌تر بود. او آنجا فاصله بین خطوط را کمتر کرده بود و براساس ضدحمله کار می‌کرد. این موضوع برای صلاح، فیرمینو و مانه اتفاق خوبی است، چون بازیکنان بسیار سریعی هستند و می‌توانند از فضای به وجود آمده بین خطوط دفاعی رقیب استفاده کنند. از این لحاظ، بارسا زجر کشید. فکر می‌کنم مسی باید از خودش بپرسد چرا سال‌های زیادی است نتوانسته لیگ قهرمانان اروپا را ببرد.

*آخرین باری که مسی یک بازی مهم با آرژانتین را برده شما مربی هلند بودید. همان بازی که در جام جهانی ۲۰۱۴ برگزار شد.
بله ولی آن‌ها در ضربات پنالتی برنده شدند! من هم مسی را زیاد در جریان مسابقه ندیدم! ما تیم برتر میدان بودیم.

*پس منظورتان این است که بارسلونا به خاطر شخصیت انفرادی بازی کردن مسی، نمی‌تواند لیگ قهرمانان اروپا را ببرد؟
من نه در رختکن این تیم هستم و نه در تمرینات بارسلونا. نمی‌توانم قضاوت کنم. مسی را به عنوان یک بازیکن انفرادی دوست دارم. او بهترین بازیکن انفرادی دنیاست، چون آمارش چنین چیزی می‌گوید. این را دوست دارم! ولی چرا ۵ سال است که لیگ قهرمانان اروپا را نبرده است؟ چرا؟ به عنوان کاپیتان تیم، شما باید از خودت بپرسی چرا تیمت نمی‌تواند در اروپا قهرمان شود. بارسا تیم فوق العاده‌ای است. شما نمی‌توانید بگویید راکیتیچ بازیکن بدی است، کوتینیو بد است و یا آلبا بازیکن بدی است و یا اینکه تراشتگن دروازه‌بان بدی است، یا آرتور یا ویدال...! فکر می‌کنم مسی هم مسئول اتفاقاتی است که در بارسلونا می‌افتد؛ فقط مربی مسئول نیست. بازیکنان سهم مهمی در اتفاقاتی دارند که در تیم رخ می‌دهد.

*ظاهراً مسی این روز‌ها می‌خواهد نیمار دوباره به بارسلونا برگردد. در این مورد چه نظری دارید؟
یادم می‌آید نیمار هم که در بارسلونا بود در خدمت مسی بازی می‌کرد. من مخالف نیمار نیستم؛ او بازیکن باشکوهی است ولی در پی‌اس‌جی، او در خدمت تیم بازی نمی‌کند. فکر می‌کنم هر بازیکنی باید در خدمت تیم باشد، حتی مسی.

*فکر می‌کنید چیزی که بارسا کم دارد، ساختار مناسب است؟
ممکن است ولی باز هم من کسی نیستم که بخواهم این مورد را قضاوت کنم. ۳۰ بازیکن در این تیم حضور دارند و فکر می‌کنم مسی باید خودش را با تیم سازگار کند و نه برعکس. گواردیولا از مسی، در خدمت تیم استفاده می‌کرد ولی مربیان اخیری که به این تیم آمده‌اند بیش از اندازه سعی کرده‌اند تیم را با مسی وفق دهند. این نکته مهمی است.

*چرا در ۵۰ سال اخیر، انقلاب‌های بزرگ تاکتیکی توسط هلندی‌ها رقم خورده است؟ این آژاکس مثلاً کاری کرد که ما در دنیای فوتبال، دست‌کم مدت‌های زیادی است که ندیده‌ایم.
کاری که آژاکس کرده را بارسا قبلاً انجام داده، چون مسی می‌تواند در فضای بسیار کوچکی مدافعان زیادی را دریبل کند. اتفاقی که افتاده این است که مسی به تنهایی نمی‌تواند سرنوشت بازی را عوض کند؛ کوتینیو، بوسکتس، دمبله، روبرتو و آلبا هم هر کدام در این زمینه، عوامل تأثیرگذاری هستند. آژاکس، زیاش، تادیچ، نرس، دی یونگ و بلیند را داشت که می‌توانستند در فضا‌های کوچک بازی خلاقانه‌ای داشته باشند ولی این دو تیم این کار را فقط در کشور خودشان کردند نه در سطح بالای فوتبال. بالاترین سطح فوتبال لیگ قهرمانان اروپاست و شما باید با رقبای با کیفیتی بازی کنید. به همین خاطر است که بارسلونا در یک چهارم نهایی ۴ برصفر شکست خوردند. اگر واقعاً یک روحیه تیمی وجود داشت چنین نتیجه‌ای در سطح بالای فوتبال رقم نمی‌خورد. حتی در لیگ قهرمانان اروپا هم برای تیمی مثل بارسلونا باختی به این سنگینی غیرقابل قبول است.

*کدام یک مهمتر است: روحیه تیمی یا تاکتیک؟
تاکتیک. ولی شما نمی‌توانید بدون روحیه تیمی تاکتیکی که در سر دارید را پیاده کنید؛ مطمئناً وقتی مسی را در ترکیب دارید یعنی نسبت به رقیب مزیت دارید ولی در نهایت این تیم بهتر است که برنده بازی می‌شود. این موضوع سال‌های اخیر بار‌ها اثبات شده است.

*فکر می‌کنید لیگ برتر انگلیس، رقابتی‌ترین لیگ دنیاست؟
بله ولی نه به این خاطر که بهترین بازیکنان دنیا را دارد. با وجود خرید‌های زیادی که داشته‌اند، تیم‌های لیگ برتری نتوانسته‌اند همیشه بهترین نتایج را بگیرند، چون فلسفه اسپانیایی‌ها طوری است که بازیکنان را بخرند تا از آن‌ها استفاده درست کنند؛ برعکس در انگلیس، آن‌ها بازیکنان را می‌خرند، چون قدرت مالی‌شان زیاد است ولی کار سختی برای سازگار کردن آن‌ها با تیم دارند. از لحاظ تاکتیکی و تکنیکی لالیگا، لیگ بهتری است ولی لیگ برتر رقابتی‌تر است، چون فشار برای در اختیار داشتن توپ بسیار بیشتر از فوتبال اسپانیاست.

*و شرایط پی‌اس‌جی را چطور ارزیابی کردید؟
آن‌ها روحیه تیمی خوبی ندارند. این واضح است. زمانی که در لیگ قهرمانان اروپا ۲۰۱۷ آن‌ها ۳ برصفر بایرن‌مونیخ را شکست دادند من در ورزشگاه بودم. موضوعی که مطرح کردم را خیلی خوب متوجه شدم، همتیمی‌های نیمار از سبک بازی او رضایت نداشتند. آن‌ها هنوز هم از این موضوع ناراحت هستند.

*فکر می‌کنید بزرگترین دلیل موفقیت گواردیولا در لیگ برتر انگلیس چه چیزی است؟
ارائه یک فوتبال تهاجمی که مورد پسند تماشاگران است. منچستر شهر سازمان یافته‌ای است؛ پپ هم آدمی مقرراتی است و بازیکنانش باید چیزی که او در سر دارند را در زمین پیاده کنند. در سیتی شما فقط اثر و رد گواردیولا را می‌بینید. او در طول دو سال همه جام‌ها را به دست آورده و بازی تهاجمی فوق العاده‌ای ارائه کرده است. حالا چالش بزرگ این است که آیا با سبک پپ گورادیولا می‌شود لیگ قهرمانان اروپا را برد یا نه.

*یعنی فکر می‌کنید بردن لیگ قهرمانان اروپا با ارائه یک بازی تهاجمی کار سختی است؟
بله. گواردیولا با بارسلونا لیگ قهرمانان را برد، چون او مسی را داشت و بلد بود از مسی بازی بگیرد. تفاوت همین جاست. مسی با سیستم گواردیولا سازگار شده بود و نه برعکس. بازی کردن برای گواردیولا کار سختی است، بازیکنان باید در مسیر دقیق و در لحظه درست در جای مناسب باشند. برای ایجاد کردن چنین برنامه‌ای باید زبان مشترک و روحیه تیمی مناسبی ایجاد کنید.

*و اینکه دل‌تان برای مربیگری تنگ نشده است؟
نه دقیقاً. زندگی روزانه با جوانان چیزی است که دلتنگم کرده است. چالش داشتن با آن‌ها و چالشی که آن‌ها با من داشتند چیزی است که برایش دلتنگ هستم. این روز‌ها تقریباً همیشه با هم سن و سال‌های خودم دمخور شده‌ام!