به گزارش خبرورزشی، توهین عضو هیات مدیره استقلال به دیدیه اندونگ در فوتبال ایران کم نظیر بوده است.
پیش از این مدیران باشگاه علیه خریدهای خارجی قبلی تیم ها حرف زده بودند اما تا به حال پیش نیامده بود عضو هیات مدیره یک باشگاه علیه بازیکن فعلی همان تیم که اتفاقا مهره موثری هم هست، مصاحبه کند.
علیرضا اسدی این کار را انجام داد و به گفته مدیر برنامه ایرانی اندونگ، ستاره خارجی استقلال به شدت از رفتار عضو هیات مدیره باشگاه خود شاکی است. به بهانه این اهانت عجیب، موضوع را از زاویه حقوقی بررسی کرده ایم...
پیش درآمد
در نظام حقوقی ورزش، به‌ویژه در چارچوب مقررات فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) و قوانین داخلی کشورها، احترام به کرامت انسانی، رعایت اصول اخلاقی و حفظ شأن افراد از جمله بازیکنان، مربیان و سایر اعضای جامعه ورزشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. اخیراً، انتشار فایل صوتی منسوب به علیرضا اسدی، عضو هیات مدیره باشگاه استقلال تهران، که در آن اظهارات توهین‌آمیز و تحقیرآمیزی علیه دیدیه ابراهیم اندونگ، بازیکن این تیم، مطرح شده، موجی از واکنش‌ها را در شبکه‌های اجتماعی ایران به دنبال داشته است. این اظهارات نه‌تنها به کرامت انسانی بازیکن لطمه وارد کرده، بلکه با اصول اخلاقی و حقوقی حاکم بر ورزش حرفه‌ای مغایرت دارد. عدم اقدام مناسب از سوی باشگاه استقلال، حمایت رسمی سخنگوی باشگاه از اسدی و تأیید ادامه فعالیت وی به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار هیات مدیره، ابعاد این موضوع را پیچیده‌تر کرده است. این مقاله، از منظر یک کارشناس حقوق ورزش، به تحلیل حقوقی این واقعه، نقض تعهدات قراردادی و مقررات فیفا، و پیامدهای احتمالی آن برای باشگاه استقلال، اسدی و علی تاجرنیا، رئیس هیات مدیره، می‌پردازد.
نقض تعهدات قراردادی
بر اساس اطلاعات ارائه‌شده، اظهارات اسدی و عدم واکنش مناسب باشگاه استقلال، نقض صریح مفاد قرارداد فی‌مابین بازیکن و باشگاه است. به‌ویژه:
بند ۶.۱ قرارداد: این بند، که بر اساس اصول استاندارد قراردادهای حرفه‌ای فیفا تنظیم شده، صراحتاً باشگاه را ملزم میکند که با حسن نیت، صداقت و درستکاری نسبت به بازیکن رفتار کند. اظهارات اسدی، که بدون شواهد معتبر و با هدف تخریب شهرت حرفه‌ای اندونگ مطرح شده، مصداق سوءنیت آشکار است. این رفتار، به‌ویژه از سوی یک مقام ارشد مانند عضو هیات مدیره، اعتماد متقابل میان بازیکن و باشگاه را که اساس هر قرارداد حرفه‌ای است، به‌طور کامل زیر سؤال برده است.
بند ۶.۵ قرارداد: : این بند بر حفاظت از حقوق انسانی بازیکن تأکید دارد و ریشه در اصول حقوق بشر و استانداردهای اخلاقی فیفا دارد. حمایت علنی باشگاه از اسدی، عدم توبیخ او و نبود عذرخواهی رسمی از اندونگ، نشان‌دهنده کوتاهی فاحش در اجرای این تعهد است. این نقض، می‌تواند به‌عنوان مبنایی برای فسخ یک‌طرفه قرارداد از سوی اندونگ مطرح شود. بر اساس ماده ۱۴ آیین‌نامه وضعیت و نقل‌وانتقالات فیفا (FIFA RSTP)، بازیکن در صورت نقض جدی قرارداد از طرف باشگاه، حق فسخ با دلیل موجه را دارد. در این حالت، استقلال ملزم به پرداخت غرامت مالی، شامل دستمزد باقی‌مانده قرارداد، جریمه‌های احتمالی و خسارات معنوی ناشی از آسیب به شهرت حرفه‌ای بازیکن خواهد بود.
ایجنت اندونگ، که به‌صورت علنی "دلال" خوانده شده، می‌تواند به دلیل افترا و آسیب به شهرت حرفه‌ای، علیه اسدی و به‌طور غیرمستقیم علیه باشگاه در مراجع قضایی داخلی یا بین‌المللی، مانند دادگاه حکمیت ورزش (CAS) ، اقامه دعوی کند. این دعاوی می‌توانند هزینه‌های مالی و اعتباری سنگینی برای استقلال به همراه داشته باشند، از جمله جریمه‌های مالی و الزام به انتشار عذرخواهی عمومی.
نقض مقررات انضباطی و اخلاقی فیفا
با استناد به آیین‌نامه‌های فیفا، اظهارات اسدی مصداق بارز نقض اصول انضباطی و اخلاقی این نهاد است و این تخلفات، استقلال را در معرض مجازات‌های سنگین قرار می‌دهد. در ادامه، مواد مرتبط فیفا به‌صورت مفصل بررسی می‌شوند:
ماده ۱۵ آیین‌نامه انضباطی فیفا: این ماده هرگونه رفتار توهین‌آمیز، تحقیرآمیز یا تبعیض‌آمیز را صراحتاً ممنوع کرده و برای متخلفان مجازات‌هایی نظیر محرومیت، جریمه مالی یا سایر اقدامات انضباطی متناسب را پیش‌بینی کرده است. خطاب کردن اندونگ به‌عنوان 'بازیکن به‌دردنخور' و ایجنت او به‌عنوان 'دلال'، مصداق رفتار تحقیرآمیز است که مستقیماً با این ماده در تضاد است. انتشار عمومی این اظهارات در شبکه‌های اجتماعی، شدت تخلف را افزایش داده و می‌تواند کمیته اخلاق فیفا یا دیوان داوری ورزش را به صدور احکام سخت‌گیرانه‌تر، مانند محرومیت طولانی‌مدت برای اسدی، سوق دهد.
ماده ۲۳ کد اخلاقی فیفا: این ماده اشخاص مشمول آیین‌نامه را از استفاده از واژگان یا رفتارهای توهین‌آمیز، تبعیض‌آمیز یا تحقیرآمیز که کرامت فرد را خدشه‌دار کند، منع کرده است. بند ۱ این ماده صراحتاً اظهارات عمومی افتراآمیز علیه افراد تحت پوشش فیفا را ممنوع می‌داند. اظهارات اسدی که به‌صورت علنی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و شهرت حرفه‌ای اندونگ را هدف قرار داده، نقض آشکار این ماده است. بر اساس بند ۳، متخلفان با جریمه‌ای حداقل ۱۰,۰۰۰ فرانک سوئیس و محرومیت از مشارکت در فعالیت‌های فوتبالی تا دو سال مواجه می‌شوند. در موارد جدی، مانند تخلفات عمومی با تأثیر گسترده یا تکرار تخلف، این محرومیت می‌تواند تا پنج سال افزایش یابد.
ماده ۲۴ کد اخلاقی فیفا: این ماده بر حفظ تمامیت، حرمت و شأن افراد تأکید دارد و هرگونه رفتار آزاردهنده یا توهین‌آمیز را ممنوع می‌داند. بند ۱ این ماده، اشخاص مشمول را موظف به احترام به شأن دیگران میکند، و بند ۳ هرگونه رفتار خصمانه با هدف منزوی‌سازی یا خدشه‌دار کردن کرامت فرد را محکوم میکند. اظهارات اسدی، که به‌قصد تحقیر اندونگ و ایجنت او مطرح شده، نقض صریح این ماده است. بند ۵ این ماده، جریمه‌ای حداقل ۱۰,۰۰۰ فرانک سوئیس و محرومیت حداقل دوساله از فعالیت‌های فوتبالی را برای متخلفان پیش‌بینی کرده است. در موارد جدی، این محرومیت می‌تواند تا ۱۰ سال افزایش یابد.
بند ۶ ماده ۲۴ این کد به بازیکنانی مانند اندونگ حق اعتراض به تصمیمات کمیته اخلاق فیفا در دادگاه حکمیت ورزش (CAS) را می‌دهد. اندونگ می‌تواند با استناد به این بند، شکایتی رسمی علیه اسدی و باشگاه ارائه دهد و خواستار جبران خسارت معنوی و مالی شود. این حق، به‌ویژه در مواردی که کرامت انسانی بازیکن به‌طور عمومی خدشه‌دار شده، از اهمیت بالایی برخوردار است.
حمایت باشگاه استقلال از اسدی، به‌جای عذرخواهی یا اقدام اصلاحی، می‌تواند استقلال را به‌عنوان نهادی متخلف برابر کمیته اخلاق فیفا قرار دهد. این امر ممکن است به جریمه‌های مالی، محرومیت از نقل‌وانتقالات یا حتی تحریم‌های بین‌المللی منجر شود. یک حقوقدان ورزشی تأکید میکند: «فیفا در سال‌های اخیر نسبت به تخلفات اخلاقی، به‌ویژه در مواردی که بازیکنان خارجی در معرض رفتارهای تحقیرآمیز قرار می‌گیرند، حساسیت بیشتری نشان داده و احکام سخت‌گیرانه‌ای صادر کرده است.»
پیامدهای حقوقی و انضباطی در ایران
کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ایران تاکنون به این موضوع ورود نکرده است. این عدم اقدام، با توجه به حساسیت موضوع و تأثیرات منفی آن بر روحیه بازیکن و اعتبار باشگاه، جای تأمل دارد. در صورت ارجاع موضوع به کمیته اخلاق، اسدی ممکن است با محرومیت از فعالیت‌های فوتبالی و جریمه مالی مواجه شود. همچنین، باشگاه استقلال به دلیل عدم توبیخ یا اخراج اسدی و حمایت رسمی از وی، می‌تواند به دلیل نقض تعهدات قراردادی و اصول اخلاقی، مسئول شناخته شود.
در اروپا، با توجه به حساسیت بالای اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) و فیفا به مسائل اخلاقی و حقوق بشری، چنین رفتاری با واکنش‌های سریع و قاطع مواجه می‌شد. برای مثال، در پرونده‌های مشابه، مانند توهین‌های نژادپرستانه یا تحقیر بازیکنان، افراد متخلف با محرومیت‌های طولانی‌مدت و جریمه‌های سنگین مواجه شده‌اند. اگر این اتفاق در اروپا رخ می‌داد، آقای اسدی و احتمالاً دکتر تاجرنیا، به دلیل حمایت از وی، با تحقیقات کمیته اخلاق یوفا یا فیفا مواجه می‌شدند. محرومیت از فعالیت‌های فوتبالی، جریمه‌های مالی سنگین و حتی الزام به عذرخواهی رسمی از بازیکن، از جمله اقدامات محتمل بود. علاوه بر این، باشگاه استقلال ممکن بود به دلیل نقض تعهدات قراردادی و عدم نظارت بر رفتار مدیران خود، با جریمه‌های مالی یا کسر امتیاز مواجه شود.
پیامدهای احتمالی برای باشگاه استقلال، اسدی و تاجرنیا
اظهارات توهین‌آمیز علیرضا اسدی علیه دیدیه ابراهیم اندونگ و واکنش‌های بعدی باشگاه استقلال، تبعات حقوقی و انضباطی متعددی برای افراد و نهادهای درگیر به همراه دارد. برای علیرضا اسدی، با استناد به مواد ۱۵، ۲۳ و ۲۴ کدهای انضباطی و اخلاقی فیفا، محرومیت از فعالیت‌های فوتبالی بین ۲ تا ۵ سال و جریمه‌ای حداقل ۱۰٬۰۰۰ فرانک سوئیس قابل انتظار است.
برای علی تاجرنیا، رئیس هیات مدیره، حمایت از اسدی و عدم توبیخ وی می‌تواند مسئولیت تضامنی به دلیل نقض تعهدات باشگاه ایجاد کند. در صورت ارجاع موضوع به کمیته اخلاق فیفا، وی ممکن است به دلیل عدم نظارت بر رفتار اعضای هیات مدیره، با محرومیت موقت از فعالیت‌های فوتبالی مواجه شود و اعتبار شخصی و حرفه‌ای‌اش به دلیل مدیریت ضعیف بحران آسیب ببیند.
برای باشگاه استقلال، نقض اصول اخلاقی و تعهدات قراردادی (بندهای ۶.۱ و ۶.۵ قرارداد) می‌تواند منجر به جریمه‌های مالی از سوی فیفا یا فدراسیون فوتبال ایران شود. همچنین، بازیکن ممکن است به دلیل این نقض، دعوی فسخ قرارداد یا مطالبه خسارت مطرح کند. این واقعه، اعتماد هواداران، بازیکنان و اسپانسرها را به مدیریت باشگاه کاهش داده و با تأثیر منفی بر روحیه بازیکن کلیدی، احتمال افت عملکرد تیم را افزایش می‌دهد.
تأثیر بر روحیه بازیکن
اظهارات توهین‌آمیز و تحقیرآمیز علیه اندونگ، به‌ویژه در حالی که وی به‌عنوان بهترین هافبک دفاعی لیگ ایران انتخاب شده و با تمام توان برای تیم بازی کرده، تأثیرات روانی عمیقی بر وی داشته است. بازیکن، که انتظار حمایت و احترام از سوی باشگاه استقلال را داشته، با بی‌توجهی و حمایت رسمی از فرد متخلف مواجه شده است.
این موضوع نه‌تنها کرامت انسانی وی را خدشه‌دار کرده، بلکه می‌تواند منجر به کاهش انگیزه، افت عملکرد و حتی تصمیم به ترک تیم شود. چنین رفتاری، مصداق آزار روانی است که در ماده ۲۴ کد اخلاقی فیفا صراحتاً ممنوع شده و می‌تواند مبنای طرح دعوی در مراجع بین‌المللی، از جمله دادگاه حکمیت ورزش (CAS) قرار گیرد.
پیشنهادات
برای کاهش تبعات حقوقی و اخلاقی اظهارات توهین‌آمیز علیرضا اسدی علیه دیدیه ابراهیم اندونگ و احقاق حقوق بازیکن، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود. نخست، باشگاه استقلال باید با صدور بیانیه‌ای رسمی از بازیکن و ایجنت وی به دلیل لطمه به کرامت و اعتبار حرفه‌ای‌شان عذرخواهی کند که این امر با تعهدات قراردادی مبنی بر رعایت حسن نیت همخوانی دارد. دوم، اعمال اقدامات انضباطی نظیر توبیخ یا برکناری اسدی از هیات مدیره، به‌عنوان نشانه‌ای از پایبندی باشگاه به اصول اخلاقی، ضروری است. سوم، باشگاه باید خسارت مادی و معنوی وارده به بازیکن را جبران کند تا اثرات روانی و حرفه‌ای این تخلف کاهش یابد. چهارم، برگزاری دوره‌های آموزشی برای مدیران و اعضای هیات مدیره در خصوص تعهدات حقوقی و اخلاقی، به‌منظور پیشگیری از تخلفات مشابه، توصیه می‌شود. در نهایت، فدراسیون فوتبال ایران باید موضوع را به کمیته اخلاق ارجاع دهد تا تحقیقات مستقلی انجام شده و مسئولیت‌ها به‌صورت شفاف بررسی گردد.
اظهارات توهین‌آمیز اسدی علیه دیدیه ابراهیم اندونگ، نقض صریح تعهدات قراردادی، قوانین داخلی ایران و مقررات انضباطی و اخلاقی فیفا است. عدم اقدام مناسب از سوی باشگاه استقلال و حمایت رسمی از فرد متخلف، این موضوع را به یک بحران حقوقی و اخلاقی برای باشگاه تبدیل کرده است. گفته می شود در صورت ورود کمیته اخلاق فیفا یا ارجاع موضوع به مراجع بین‌المللی، اسدی، تاجرنیا و باشگاه استقلال با پیامدهای جدی، از جمله محرومیت، جریمه‌های مالی و خسارات contractual مواجه خواهند شد. این واقعه، ضرورت بازنگری در مدیریت اخلاقی و حقوقی باشگاه‌های ورزشی ایران و افزایش آگاهی مدیران از تعهدات بین‌المللی را بیش از پیش آشکار میکند. احترام به کرامت انسانی بازیکنان، نه‌تنها یک الزام حقوقی، بلکه پایه‌ای برای موفقیت پایدار در ورزش حرفه‌ای است.
