گشت و گذار در بازیهای فیفادی و کنکاش در تیمهای آسیایی، یک برنامه عجیب را برای تیم فوتبال استرالیا به دست می‌دهد، تیمی که قرار است در اکتبر پلی آف سرنوشت ساز جام جهانی را برگزار کند، چرا باید در این فیفادی دو بازی رفت و برگشت با نیوزلند داشته باشد؟ خصوصا اینکه آنها برای فیفادی بعدی خود در یک برنامه عالی، تور آمریکا را برای تقابل با دو میزبان جام جهانی پیش رو دارند.
اما این یک فیفادی معمولی و دو بازی تدارکاتی نیست. تقابل استرالیا با نیوزلند در کانبرا و سپس اوکلند، دیداری از دل تاریخ خواهد بود.
صد سال پیش در بریزبن، استرالیا نخستین بازی خانگی تاریخ خود را برابر نیوزلند برگزار کرد؛ مسابقه‌ای که سرآغاز یکی از قدیمی‌ترین و متفاوت‌ترین رقابت‌های ورزشی میان دو کشور شد. حاصل این تقابل‌ها، تولد جامی بود که نامش از دل جنگ و خاطرات مشترک دو ملت بیرون آمد: «ANZAC Soccer Ashes».
ایده ساخت این جام در سال ۱۹۲۳ و پس از دیدارهای رفت و برگشت میان استرالیا و نیوزلند شکل گرفت. در آن زمان، دو کشور پس از سال‌ها تلاش موفق شدند اولین بازیهای رسمی بین‌المللی خود را برگزار کنند. با وجود اینکه نیوزلند در میدان موفق‌تر عمل کرد و حتی کاپیتانش جورج کمپبل با گل‌های فراوان به چهره‌ای ماندگار بدل شد، اهمیت اصلی ماجرا در خارج از زمین رقم خورد؛ جایی که مسئولان دو کشور تصمیم گرفتند یادبودی همیشگی از این رقابت بسازند.
جام «ساکر اَشز - خاکستر فوتبال» با ابتکار یک مدیر تیم و طراح جام در نیوزلند ساخته شد؛ جعبه‌ای چوبی از درختان هر دو کشور که درون آن خاکستر سیگارهای کاپیتان‌های استرالیا و نیوزلند قرار گرفت. اما آنچه به این جام هویتی ویژه بخشید، محفظه نقره‌ای کوچکی بود که خاکسترها درون آن بود، وسیله‌ای که پیش‌تر در نبرد گالیپولی همراه یکی از سربازان استرالیایی بود. این پیوند میان فوتبال و خاطره جنگ جهانی اول، جام را به نمادی از اتحاد تبدیل کرد، بیش از آنکه نشانه‌ای از رقابت باشد.
برای حدود سه دهه، این جام در بازیهای موسوم به «تست» میان استرالیا و نیوزلند دست به دست شد، اما از سال ۱۹۵۴ ناگهان ناپدید شد. در آن سال‌ها فوتبال ملی در هر دو کشور اهمیت خود را از دست داده بود و تمرکز روی رقابت‌های باشگاهی و حضور مهاجران اروپایی باعث شد جامی با چنین بار تاریخی به فراموشی سپرده شود.
دهه‌ها بعد، در یک کشف غیرمنتظره، نوه‌های رئیس وقت فدراسیون فوتبال استرالیا جام را در میان وسایل خانوادگی پیدا کردند؛ در شرایطی که همچنان سالم و دست‌نخورده باقی مانده بود. برای تاریخ‌نگاران فوتبال، این اتفاق چیزی شبیه به یافتن یک گنجینه ملی بود؛ گنجینه‌ای که نه‌تنها داستان رقابت‌های اولیه استرالیا و نیوزلند را زنده می‌کرد، بلکه یادآور حضور هزاران فوتبالیست در جنگ جهانی و پیوند عمیق فوتبال با حافظه جمعی ملت‌ها بود.
امروز، «ساکر اَشز» بار دیگر به عنوان بخشی از میراث مشترک دو کشور مطرح شده است. جامی که روزی نشانه آغازین تقابل‌های فوتبالی بود، اکنون به نمادی از دوستی و اتحاد فرهنگی بدل شده؛ روایتی که نشان می‌دهد چگونه یک مسابقه ساده می‌تواند با تاریخ، جنگ و هویت ملی گره بخورد و به بخشی فراموش‌نشدنی از گذشته مشترک بدل شود.
تاریخچه جام نشان می‌دهد که در نخستین دوره‌ها، برتری با نیوزلند بود؛ آنها در سال‌های ۱۹۲۲ و ۱۹۲۳ پیروز شدند. اما به مرور ورق برگشت و استرالیا با نتایجی پرگل، از جمله بردهای ۱۰–۰ و ۷–۰ در دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی، قدرت خود را به رخ کشید. آخرین بار در سال ۱۹۵۴ بود که استرالیا جام را بالای سر برد و سپس این یادگار ارزشمند ناپدید شد.
با پیدا شدن دوباره جام، سنتی که بیش از نیم قرن متوقف شده بود دوباره جان گرفت. سال ۲۰۲۳، همزمان با صدمین سال اولین دیدارهای رسمی دو کشور، مسابقه‌ای ویژه در انگلیس برگزار شد و استرالیا با پیروزی ۲–۰، بازگشت مقتدرانه‌ای را جشن گرفت. این دیدار، آغاز فصل جدیدی برای «ساکر اَشز» بود؛ فصلی که قرار است در سال ۲۰۲۵ با برگزاری رفت و برگشت میان استرالیا و نیوزلند ادامه پیدا کند.
البته فراموش نکنید دیدار دو سال پیش به میزبانی انگلیس بود و حالا به عبارتی بعد از هفتاد و دو سال این جام به اقیانوسیه بازخواهد گشت.
آنچه این احیا را جذاب‌تر می‌کند، نه فقط نتایج داخل زمین، بلکه پیوند عمیقی است که جام با تاریخ اجتماعی و فرهنگی دو ملت دارد. «ساکر اَشز» در دل خود داستان جنگ جهانی اول، نخستین گام‌های فوتبال بین‌المللی و رقابتی صدساله را حمل می‌کند؛ رقابتی که دوباره روشن شده و حالا می‌تواند به بخشی جدایی‌ناپذیر از فوتبال مدرن دو کشور تبدیل شود.
به این ترتیب، جامی که زمانی گم شده بود، امروز بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفته است. بازگشت «ساکر اَشز» نه فقط یک مسابقه فوتبال، بلکه زنده شدن بخشی از تاریخ است؛ تاریخی که نشان می‌دهد چگونه یک توپ و یک جام می‌توانند روایت‌گر داستانی مشترک از جنگ، رقابت و اتحاد باشند.