خبرورزشی/ چهره‌ها؛ دهم نوامبر ۲۰۰۹؛ دقیقاً ۱۰ سال از مرگ تراژیک روبرت انکه سنگربان سابق تیم ملی آلمان گذشت. سایت رسمی بوندس‌لیگای آلمان به مناسبت سالگرد درگذشت انکه نگاهی به دوران حرفه‌ای این دروازه‌بان بااستعداد انداخته و درباره فعالیت‌های بنیادی که به همت همسرش راه‌اندازی شده، نکاتی را یادآوری کرده است.

قهرمان‌ها هم افسردگی دارند

روبرت انکه که برای مانشافت ۸ بازی ملی انجام داد، ۱۰ نوامبر ۲۰۰۹ در اتفاقی تلخ خودکشی کرد. مرگ او جامعه جهانی فوتبال را شوکه کرد، به حدی که نشان داد بیماری افسردگی تا چه اندازه می‌تواند یک خانواده را تحت‌تأثیر قرار دهد. دروازه‌بان سابق بنفیکا و کاپیتان پیشین هانوفر بعد از درگذشت دختر ۲ ساله‌اش (که با بیماری قلبی متولد شده بود) دوران سختی را پشت سر گذاشت. رویدادی در دهمین سالگرد درگذشت روبرت برگزار خواهد شد تحت عنوان «روبرت انکه؛ حتی قهرمانان هم افسردگی دارند» و فیلمی با همین نام به نمایش گذاشته می‌شود.

ترسا همسر روبرت و مؤسس بنیاد او، در این باره می‌گوید: «این عنوان باید برجسته باشد و بتواند هرکسی را تحت‌تأثیر قرار دهد.» روبرت انکه دروازه‌بانی بود که به ندرت اشتباه می‌کرد و خودش را در موقعیت‌های تک‌به‌تک خوب نشان می‌داد. برای مثال آمار پنالتی او فوق‌العاده بود؛ از ۳۳ ضربه در بوندس‌لیگا موفق شد ۱۴ ضربه را مهار کند.

از گلادباخ تا لیسبون

با باشگاه شهر محل تولدش در آلمان شرقی، «کارل زایس یِنا» فوتبالش را آغاز کرد تا اینکه پس از پیشرفت به باشگاه بوروسیا مونشن‌گلادباخ منتقل شد. آنجا بود که تجربه کسب کرد و فراز و فرودهای فوتبالِ حرفه‌ای را دید. وقتی اووه کمپوس دروازه‌بان کهنه‌کار مونشن‌گلادباخ که فقط در همین باشگاه توپ زده بود در ابتدای فصل ۱۹۹۹-۱۹۹۸ آسیب دید، انکه ۲۰ ساله برای اولین مرتبه در بوندس‌لیگا به میدان رفت. او در جریان برد ۳ گله تیمش برابر شالکه کلین‌شیت کرد. با این حال آن فصل گلادباخ برای نخستین مرتبه به دست پایین‌تر رفت. انکه به بنفیکا ملحق شد، جایی که یوپ هاینکس (سرمربی موفق بایرن که با این تیم سه‌گانه به‌دست آورد) روی نیمکت عقاب‌های پرتغالی نشسته بود. در حالی که هاینکس فقط یک سال را در پرتغال سپری کرد، روبرت عملکرد تحسین‌آمیزی داشت و تا ۳ فصل در بنفیکا ماند. «من در دوران حرفه‌ای‌ام بازیکنان زیادی را تمرین داده‌ام و به‌عنوان مربی همیشه با یکی از اعضای تیم خیلی خوب می‌شوید.»

این نقل قول از یوپ هاینکس در کتاب «یک زندگی کوتاه؛ تراژدی روبرت انکه» منتشر شده که «رونالد رِنگ» آن را نوشته است. هاینکس در ادامه گفته: «اگر کسی بعد از ۳۰ سال کار حرفه‌ای از من بپرسد بازیکن ایده‌آلت چه کسی بود من همیشه می‌گویم فرناندو ردوندو و روبرت انکه. هردوی آن‌های یک فوتبالیست خاص نبودند، اما افراد خاصی بودند. قابل‌احترام، اجتماعی و باهوش بودند.» دروازه‌بان جوان در دورانی که آشفتگی داشت به لیسبون نقل مکان کرد و با وجود رقابت شدید سنگربان شماره یک و کاپیتان تیم شد. با این حال نمایش خوبش باعث شد تابستان ۲۰۰۲ به بارسلونا برود. آن زمان او سومین بازیکن آلمانی کاتالان‌ها در یک قرن اخیر به شمار می‌رفت.

مقابله با سختی

در بارسلونا، انکه دچار افسردگی قابل توجهی شد و به‌سختی توانست بازی کند. در آن دوران مدتی به فنرباغچه در ترکیه و سپس تنریف در دسته دوم اسپانیا قرض داده شد. انکه سال ۲۰۰۴ به آلمان برگشت و با هانوفر قرارداد بست. آنجا بود که به دوران خوبش برگشت و در پایان فصل ۲۰۰۶-۲۰۰۵ از سوی مجله کیکر به‌عنوان بهترین دروازه‌بان فصل بوندس‌لیگا انتخاب شد. او به سرعت برای قرمزها تبدیل به قهرمان شده بود. او شهامت فوق‌العاده‌اش را هنگام مبارزه با یک تراژدی خانوادگی نشان داد. دخترش «لارا» که به آن عشق می‌ورزید یک سال را در بیمارستان سپری کرد و تحت مراقبت‌های ویژه بود. در نهایت لارا سپتامبر ۲۰۰۶ وقتی تحت عمل جراحی گوش قرار گرفته بود، درگذشت. روبرت کمتر از یک هفته بعد از این تراژدی در جریان بازی برابر بایرلورکوزن که در نهایت با تساوی یک-یک به پایان رسید، بازی کرد. دو هفته بعد هم برای اولین مرتبه پس از ۷ سال به تیم ملی آلمان دعوت شد. سرانجام صبر او تا ماه مارس ۲۰۰۷ نتیجه داد و توانست در نخستین بازی ملی‌اش برای مانشافت برابر دانمارک بازی کند، دیداری که آلمان آن را باخت.

یک همکارِ پشتیبان

ستاره هانوفر آگوست ۲۰۰۷ کاپیتان تیم شد و گزینه دوم سنگربانی تیم ملی آلمان پس از ینس لمن در یورو ۲۰۰۸ بود. دو حادثه از آن سال در کتابی که رِنگ درباره انکه نوشته نه تنها میزان احترام او به دروازه‌بان‌های هم‌تیمی بلکه دلسوزی روبرت را نشان می‌دهد. وقتی انکه برای یورو ۲۰۰۸ انتخاب شد و تیمو هیلدبراند خط خورد برای تسلی خاطر با این سنگربان تماس گرفت. در آوریل ۲۰۰۸ هم زمانی که اِسون اولرایش دروازه‌بان ۱۹ ساله اشتوتگارت نمایش ضعیفی برابر بایرلورکوزن داشت و تحت فشار رسانه‌ها بود، باز هم انکه برای دلداری دادن با این بازیکن جوان صحبت کرد. اولرایش در آن سال در تعداد کمی بازی به میدان رفته بود و هنوز هم با خانواده‌اش زندگی می‌کرد. انکه برای کمک به او دریغ نکرد. تماسی که سنگربان فعلی بایرن می‌گوید پس از برداشتن گوشی تلفن از آن غافلگیر شده است. با وجود شکستگی استخوان دست، انکه می‌خواست شماره یک تیم ملی آلمان برای جام‌جهانی ۲۰۱۰ شود. همانطور که آندریاس کوپکه مربی دروازه‌بانان تیم ملی آلمان می‌گفت او در هیچ‌کدام از گل‌هایی که در هانوفر یا هنگام بازی برای تیم ملی آلمان دریافت کرده، مقصر نبوده است.

رشد بنیاد

با این وجود، روبرت انکه یک در خودانتقادی خشن بود و افسردگی او را به دام انداخت که این باعث شد زندگی تراژیک و کوتاهی داشته باشد. به دنبال مرگ او، باشگاه سابقش هانوفر اتحادیه فوتبال آلمان و سازمان لیگ آلمان بنیاد روبرت انکه را تأسیس کردند. همسر او ترسا به‌شدت درگیر کارهای این بنیاد است و پروژه‌هایی را برای کمک به مردمی که از مشکل سلامت روانی رنج می‌برند و همچنین حمایت از کودکانی که با بیماری قلبی دست و پنجه نرم می‌کنند، پیش می‌برد. ترسا در آگوست ۲۰۱۷ که تولد ۴۰ سالگی همسرش روبرت بود گفت: «در فوتبال، زندگی بسیار تغییر کرده است. حالا خیلی از مربیان به موضوع بیماری روانی آگاه هستند و بازیکنان می‌توانند درباره مشکلات‌شان با آنها صحبت کنند. این اولین قدم است و مهم است که درباره آن صحبت کنیم تا با بیماری‌مان تنها نمانیم. داشتن این مشکل شرم‌آور نیست. ما از آن‌ها می‌خواهیم از شبکه‌ای که در بنیاد ایجاد کرده‌ایم، استفاده کنند.»

۱۰ سال دستاورد افتخارآمیز

پر مِرتساکر قهرمان جام‌جهانی که در ۱۹ سالگی هم‌تیمی روبرت انکه در هانوفر بود در وب‌سایت بنیاد درباره لزوم کمک به کسانی که ممکن است در سکوت رنج بکشند، نوشته است. او در این باره نوشت: «وقتی مردم به‌شدت دچار افسردگی هستند، به نظر بسیاری از آن‌ها مخفی می‌شوند. من فهمیدم روبرت بیشتر دوران زندگی‌اش را جوری سپری کرده که دیده بودم؛ منطقی، خوشبخت، ساکت و سالم. مانند اکثر افرادی که به افسردگی مبتلا هستند. مثل همه مبتلایان، افسردگی زمان کوتاهی زندگی او را احاطه کرد. روبرت با مرگ خودش ما را موظف به مقابله بهتر با بیماری‌های روانی کرد.» بنیاد روبرت انکه کمک کرده یک فوتبالیست حرفه‌ای بتوان راحت به روانپزشکان مراجعه کند و درمان آسان‌تری داشته باشد. ضمن اینکه باعث افزایش آگاهی شده و از بازدید مدارس می‌کنند و اپلیکیشن‌های تلفن همراه ایجاد کرده‌اند. هدف این است که به مردم علائم بیماری‌ای که در آلمان حدود ۴ میلیون نفر به آن مبتلا هستند را نشان بدهند. ترسا در دهمین سالگرد درگذشت روبرت می‌گوید: «این مسئله در جامعه رواج پیدا کرده و درباره آن بیشتر صحبت می‌شود. من به دستاوردی که در این ۱۰ سال داشته‌ایم، افتخار می‌کنم.»