خبرورزشی/ چهرهها؛ یک برادر بزرگتر که به رؤیاها و آرزوهای داوریاش نرسید اما مردانه ایستاده و دست از مبارزه برنداشته و یک خواهر کوچکتر که با پیشنهاد و حمایتهای برادر به داوری رو آورده و مشهورترین بانوی داوری در آسیاست. کوپال و گلاره ناظمی مهمان خبرورزشی بودند و از دغدغهها، مشکلات، سختیها و شیرینیهای کارشان گفتند. این گفتوگو را به هیچ عنوان از دست ندهید.
کدام بزرگتر هستید و داوری را زودتر شروع کردید؟
کوپال: من متولد ۶۲ هستم و داوری را هم زودتر شروع کردم. اردیبهشت سال ۷۹ یک دوره کلاس داوری در دبیرستان رجا برگزار شد که مدرس آن آقای عسگری بود. من آن روزها در تیم عقاب حضور داشتم و فوتبال بازی میکردم که در کلاس شرکت کردم. یادم میآید بلافاصله بعد از یک مسابقه تیم عقاب، من لباس داوری پوشیدم چون در بازی بعد، کمکداور بودم. آن زمان رئیس کمیته داوران آقای مصطفی شهبازی بود. یک معلم و انسان شریف در سیستم آموزش و پرورش. ایشان به من گفتند باید از فوتبال بازی کردن و داوری یکی را انتخاب کنی و من داوری را انتخاب کردم چون در بازی فوتبال به نقطه مطلوب نمیرسیدم.
ورود کوپال به کلاسهای داوری زمینهساز ورود شما به داوری شد؟
گلاره: در کودکی، همبازی من کوپال بود. او با من خالهبازی نمیکرد و مجبور بودم مطابق میل او فوتبال بازی کنم. این شد که آرام آرام به فوتبال علاقهمند شدم. آن زمان چون خانمها هنوز تیم فوتبال نداشتند، وارد فوتسال بانوان شدم. بعد که کوپال وارد داوری شد به من سفارش کرد که تو هم وارد داوری شو. این شد که یک سال بعد از کوپال داور شدم.
سطح فوتبال شما هم مانند برادرتان بود؟
گلاره: برخلاف کوپال من فکر میکنم اگر ادامه میدادم به تیم ملی میرسیدم. البته این را هم بگویم که فوتسال بانوان آن زمان خیلی نوپا بود و شاید همین باعث شد من فکر کنم به تیم ملی میرسیدم. در حالی که عرصه رقابت کوپال برای رسیدن به تیم ملی خیلی وسیعتر بود.
شده که یک بازی را قضاوت کنید و با دیدن بازیکنان بگویید من خیلی از اینها بهتر بودم؟
گلاره: نه. آن موقع که فوتبال بازی میکردم ۱۶ سال داشتم. الان خیلی از آن زمان میگذرد. ضمن آنکه بازی کردن من زیاد تداوم نداشت و تنها سه، چهار سال به عنوان بازیکن در زمین بودم و بعد از آن، داور شدم.
تفکیک داوری فوتبال و فوتسال برای شما هم وجود دارد؟
گلاره: من از سال ۸۰ داور شدم. ۵ سال اول زیر نظر انجمن فوتبال بانوان بودیم و بعد هم زیر نظر فدراسیون آمدیم و از همان زمان یا باید در فوتبال داوری میکردیم یا در فوتسال. من در ابتدا فوتبال را انتخاب کرده بودم و حالا داور بینالمللی فوتسال هستم.
داوری در خانواده شما موروثی بود؟
کوپال: خیر. من اولین داور خانواده بودم. ما در قصرفیروزه در یک مجتمع نظامی زندگی میکردیم. آن زمان با بچههای بلوک فوتبال بازی میکردیم و من در همان فوتبال کودکی هم دنبال داوری بودم. در نزدیکی ما داوری پیشکسوت به نام آقای محمد قریب زندگی میکرد. من خیلی به ایشان اصرار میکردم که مرا وارد داوری کند اما زیاد توجه نمیکرد. یک روز دلیل را از ایشان پرسیدم گفت اگر تو را وارد داوری کنم چند سال بعد به من ناسزا میگویی که تو را وارد این چرخه کردم. من تو را آلوده نمیکنم. هر کاری میکنی خودت دنبالش برو. اولاً اینکه باید پایت را جای پای خدا بگذاری و قضاوت کنی که بسیار کار سختی است دوم اینکه این کار جز مشقت چیزی ندارد. من آنقدر علاقهمند بودم که خودم دنبال کارهایم رفتم.
اعتقاد داری حرف ایشان درست بوده و شما آلوده شدهای؟
کوپال: من عاشق داوری بودم و هستم اما ناملایمتیها و سختیها آنقدر زیاد است که به حرف آن پیشکسوت محترم رسیدهام.
الان اگر یک جوان از شما بخواهد او را وارد جامعه داوری کنید همان حرف را به او میزنید؟
کوپال: قطعاً سختیها را به او خواهم گرفت. کما اینکه چند سال قبل در باشگاههای تهران یک داور چهارم با دو متر قد و فیزیک عالی دیدم و به او گفتم با این فیزیک مناسب در رشتههای دیگر موفقیت بیشتر و عایدی مالی زیادتری خواهد داشت و امروز به حرف من رسید.
ورود به داوری محدودیت سنی دارد؟ مثلاً از ۱۲ سالگی میتوانید وارد کلاسهای داوری شوید؟
کوپال: از هر سنی میشود وارد داوری شد اما مدرک شما زمانی صادر میشود که دیپلم را گرفته باشید.
اقبال عمومی نسبت به داوری چه وضعیتی پیدا کرده است؟
کوپال: به شکلی کاملاً محسوس کم شده است. آن زمان که من برای اولین بار در کلاس داوری شرکت کردم دو کلاس ۴۰ نفری پر شد و چند نفر هم بیرون ماندند. الان به نقطهای رسیدهایم که رئیس کمیته داوران استان تهران از همه داوران تقاضا میکند اگر فرد علاقهمندی در بین نزدیکان و خانواده دارند حتماً معرفی کنند تا زمینه شرکت او در کلاسها فراهم شود چون تمایلی در جامعه برای ورود به داوری وجود ندارد و این زنگ خطر برای آینده داوری است.
شما معتقدید مشکلات متعدد موجب عدم اقبال شده؟
کوپال: شاید.
و اینها تأثیری در سلامت داوری ندارد؟
کوپال: معتقدم با وجود همه این مشکلات که شما گفتید، داوران فوتبال ما باشرفترین و سالمترین عناصر فوتبال و کل ورزش ما هستند. برد و باخت، تفاوتی ندارد. در هر دو صورت داوران را قربانی میکنند، با این حال داوران فعالیت میکنند.
کار شما در داوری آقایان سختتر است یا خواهرتان؟
کوپال: ابتدای ورود خواهرم به داوری کارش خیلی سخت بود چون فضای آن زمان مثل حالا نبود. امروز شرایط بسیار مهیاست. خواهرم در المپیک جوانان در آرژانتین قضاوت کرد و برای داوری یوفا از او دعوت کردند و آنجا هم قضاوت خوبی داشت.
چند قضاوت در یوفا داشتید؟
گلاره: برای مرحله نهایی رفتیم و ۳ بازی قضاوت کردیم و نمره خوب گرفتیم. در بازی فینال هم من یکی از ۳ داور بودم و همین عملکرد موجب شد این حضور، بازخوردهای بسیار خوبی داشته باشد.
در داوری فیفا، خانمها و آقایان در یک سطح ارزیابی میشوند اما اگر قرار باشد مجزا بررسی کنیم، شما در میان بانوان داور آسیا در چه سطحی هستید؟
گلاره: فکر میکنم اول هستم. من در کنار یک خانم چینی برای المپیک جوانان دعوت شدیم که ایشان آنجا داور وقت شد و من داوری کردم و تا فینال پیش رفتم و فینال را سوت زدم.
کوپال: سایت فوتسال پلانت هر سال رده داوران بینالمللی فوتسال دنیا را اعلام میکند که در آخرین رنکینگ، خواهرم در میان بانوان داور دوم و در میان تمام داوران جهان ششم شده است.
پیشنهادی برای قضاوت در لیگ و کشوری دیگر داشتهاید؟
گلاره: چند پیشنهاد خوب برای قضاوت داشتم اما قصد ندارم از ایران خارج شوم.
با این سابقه و جایگاه، برای هر قضاوت چقدر به شما میدهند؟
کوپال: پارسال برای هر بازی ۹۲۰ هزار تومان بود که برای این فصل قرار است ۴۰ درصد به آن اضافه شود.
گلاره: ۱۲۰ هزار تومان که با حق مأموریت به ۱۸۰ هزار تومان میرسد. البته قانون افزایش دستمزد داوران، شامل داوران خانم هم میشود.
۲۰ سال از ورود شما به داوری گذشت. به چند درصد اهدافتان رسیدید؟
کوپال: به ۲۰ تا ۲۵ درصد اهدافم رسیدهام. من فینال جام ملتها و جام جهانی را میخواستم اما به آن نرسیدم. میخواستم به صدر فهرست داوران بینالمللی دنیا برسم که به آن نرسیدم. شاید بخشی از عدم توفیق من به تغییرات مکرر در تشکیلات داوری مربوط میشود که به الان هم ارتباطی ندارد.
و شما به چند درصد خواستههایتان رسیدید؟
گلاره: به همه اهدافم در داوری رسیده و میادین مختلف بینالمللی را دیدهام. مهمترین اتفاقی که در پروسه داوریهای من افتاد این بود که مردم سراسر دنیا، داوری یک خانم ایرانی را دیدند که در رقابتهای مهم فوتسال به او اعتماد میشود. من بعد از المپیک جوانان در آرژانتین، در مسابقات جام باشگاههای جهان در تایلند مسابقه بارسلونا اسپانیا- شنژن چین را برای آقایان قضاوت کردم و نمره قبولی گرفتم و بازخورد آن مسابقات هم خوب بود.
کوپال: اتفاق خوب این بود که آقایان هم خودشان را با فرهنگ ما وفق دادهاند و دیگر میدانند که نباید با خانم داور ایرانی دست بدهند و بانوی ایرانی را با پوشش کامل پذیرفتهاند.
در مسابقات بینالمللی چه چیزی بیشتر آزارتان داد؟
گلاره: آنچه بیشتر از هر چیزی اذیتم کرد، حسادت و برخورد بعضی آدمها در درون کشور خودم بود. یک خبرنگاری از من پرسید دخترت را تشویق میکنی داور شود؟ من هم گفتم نه. شاید برای ورود به فوتبال تشویقش کنم اما برای ورود به داوری خیر.
این حسادتها هنوز هم برای شما آزاردهنده است؟
گلاره: اول کار شاید بیشتر اذیتم میکرد اما فکر میکنم الان در برابر این جریان قویتر شدهام. بعد از المپیک آرژانتین فکر میکردم حسادت به وجود بیاید اما نمیدانستم حجمش تا این حد بالا باشد. آنجا دانستم حسادت آقایان در بعضی مواقع بیشتر و غلیظتر از خانمهاست. در سفر تایلند برای جام باشگاههای جهان آقای حسین شمس به من گفتند در برگشت مراقب باش با یک تصادف ساختگی، بلایی سرت نیاورند! یک ضربالمثلی کرواتها دارند که میگویند همه گناهانت را میبخشم بهجز موفقیتهایت. من فکر میکنم گناه بزرگ من، موفقیتهایم بود اما خوشحالم این راه برای بانوان دیگر ایران هموار شد تا در داوری دنیا بدرخشند.
در این چند سال، اتفاق افتاده که بعد از یک بازی بگویید دیگر داوری نمیکنم؟
گلاره: دو سال قبل که از جام باشگاههای جهان برگشتم آنقدر عرصه بر من تنگ شد که گفتم دیگر داوری نمیکنم. خیلی دوست دارم در کشور خودم داوری کنم اما برای همین عشق باید در چند جبهه بجنگم در حالی که کشورهای دیگر با شرایط بهتر و حقوق به مراتب بیشتر آماده میزبانی از من هستند. بعد از جام باشگاههای جهان گفتم دیگر ارزش ندارد بخواهم بجنگم ولی باز خودم را متقاعد کردم که ادامه دهم. البته حمایتهای فراوانی از سوی رسانهها، صدا و سیما و فدراسیون وجود دارد اما این حسادت آزاردهنده است.
و شما چند بار خسته شدید؟
کوپال: حتی یک بار هم اتفاق نیفتاده است. من یا کاری را شروع نمیکنم یا اگر شروع کنم تا انتهایش میروم.
چند سال است در لیگ برتر ما فعال شدهاید؟
کوپال: به صورت فعال ۵ سال.
در این ۵ سال چند بازی سنگین قضاوت کردهاید؟
کوپال: همه بازیهای لیگ برتر سنگین و سخت است اما آن بازیهای مورد نظر شما بین ۱۰ تا ۱۵ بازی.
شده قبل از این بازیها به شما پیشنهاد مالی بشود؟
کوپال: خدا را شکر یک بار هم در هیچ مسابقهای برای من اتفاق نیفتاده است.
در این ۱۵ بازی نمره قبولی گرفتهاید؟
کوپال: فقط در یک بازی اسیر اعتماد به نفس کاذب شدم. یک پنالتی اشتباه گرفتم که آن پنالتی نتیجه بازی را عوض کرد. دقیقه ۹۵ یک بازی سنگین بود که خوب قضاوتش کرده بودم و بازی ۲-۲ بود. دقیقه ۹۵ بود و من گفتم توپ میرود و برمیگردد و من سوت پایان را میزنم. توپ رفت و برنگشت. خطایی رخ داد که بیرون محوطه بود و من پنالتی تشخیص دادم. همان بازی برای من درس شد تا همه لحظات بازی را جدی بگیرم. حرف آقای حمید خوشخوان یکی از پیشکسوتانم همیشه در گوشم است که در «رانندگی» و «داوری»، منم وجود ندارد و یک لحظه شاید شرایط را برگرداند. من فکر میکنم اگر مشکلات تحریم و مالی اجازه بدهد و VAR وارد فوتبال ما شود، استرس و اضطرابهای داوران ما کمتر و داوریها به عدالت مطلق نزدیکتر خواهند شد.
الان که به دلیل کرونا ورزشگاهها خالی است، اضطراب شما کمتر شده؟
کوپال: نبود جمعیت شاید استرس بازی را کم کند اما بیتردید لذت فوتبال را به صفر میرساند. من در ورزشگاهی که ۷۰ هزار تماشاگر دارد با نهایت لذت داوری میکنم که این حس در ورزشگاه خالی نیست.
سالنهای فوتسال بانوان خالی است یا پر از تماشاگر؟
گلاره: استقبال چشمگیری از بازیهای فوتسال بانوان نمیشود مگر آنکه دیدار فینال باشد.
در سالنهایی که خانمها هستند همان شعارهای ورزشگاههای مردانه شنیده میشود؟
گلاره: به هیچ عنوان. جو خانمها خیلی بهتر است.
قیافه خاص، صورت زیبا یا زشت، تأثیری در موفقیت داور دارد؟
کوپال: تحقیقی فرانسوی در این زمینه خواندم که نوشته بود تأثیر دارد.
شما با لبخند با بازیکنان رودررو میشوید یا با اخم؟
کوپال: جریان بازی گاهی اوقات شما را به آن سو میبرد که با حرکات صورت با بازیکن حرف بزنی؛ گاهی با اخم، گاهی با لبخند. ناظر یک مسابقه که شناختی از من ندارد بعد از بازی به من گفت قبل از بازی با خودم گفتم بازیکنان تو را میخورند اما در زمین خیلی جدی بودی. فکر میکنم در زمین، کمی تغییر میکنم.
گلاره: من در زمین اخم ندارم و مهربانتر از کوپال هستم. عکسهای کوپال در مسابقه را که ببینید فکر میکنید عصبانی است در حالی که شکل قضاوتش این مدلی است. در زندگی اجتماعی هم بسیار مهربان است.